آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • ابوالحسن صبا

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادی

پخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمان

تاریخ انتشار پادکست: ۱۳ شهریور ۱۳۹۹

copyright ©Deutsche Welle

در پنجمین سالروز انتشار پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" سراغ یکی از اساتید پرآوازه موسیقی ایران، استاد ابوالحسن صبا رفته‌ایم. در این برنامه، قطعه "زرد ملیجه" نخستین اثر ضبط‌ شده صبا با ویولن را می‌شنوید

ابوالحسن صبا، استاد موسیقی ایرانی، آهنگ‌ساز و نوازنده ایرانی در ۲۹ آذر سال ۱۲۸۲ در تهران زاده شد. پدرش پزشک و ادیب بود و دست خوشی در نواختن سه تار داشت و نخستین آموزگار موسیقی فرزندش بود.

استاد صبا از شش سالگی نزد اساتيد وقت رفت. دبستان و دبیرستان را نخست در مدرسه علمیه و سپس در کالج آمریکایی‌ها گذراند و بر ادبیات فارسی و زبان انگلیسی مسلط شد.

او دست بلندی در شاخه های هنری بسیاری داشت. نخست در آموزشگاه کمال الملک نگارگری آموخت. با نیما و شهریار هم نشین شد و سوهان‌کاری، نجاری، ریخته‌گری، معرق‌کاری و خاتم‌کاری یاد گرفت که بعدها در ساخت سازهای موسیقی هم به کار بست.

ابوالحسن صبا در سال ۱۳۰۲ در مدرسه عالی موسیقی که علینقی وزیری بنیان گذاشته بود، مشغول به تحصیل شد و دو سال پس از آن تک نواز ممتاز کنسرت‌های این نهاد شد.

نخستین اثر ضبط‌ شده صبا قطعه "زرد ملیجه" با ویولن بود که ما نیز در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" برایتان انتخاب کردیم. "زرد ملیجه" در میان دو بند سرود ای وطن با صدای روح‌انگیز در سال ۱۳۰۶ در قالب صفحه تولید شده بود و بسیار مورد توجه قرار گرفت.

علینقی وزیری در سال ۱۳۰۶ ابوالحسن صبا را مامور کرد تا در رشت مدرسه‌ای مخصوص موسیقی تاسیس کند. استاد صبا به این ترتیب با رفتن به شمال ایران، با الهام از موسیقی بومی آن سرزمین چند گوشه از جمله "دیلمان" را به ردیف موسیقی سنتی افزود.

استاد صبا به خاطر آثار آموزشی ماندگار برای سازهای گوناگون از پرشاگردترین استادان موسیقی ایرانی به شمار می رود.

ابوالحسن صبا در ۵۴ سالگی به علت نارسایی قلبی در زادگاهش درگذشت.