5 Feabhra 2022 (Baile Átha Cliath)

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.

*

Inniú an 5ú lá de mhí Feabhra. Is mise Liam Ó Brádaigh.

Tá Paul Givan, tar éis éirí as a ról mar Chéad-Aire Thuaisceart Éireann. De réir rialacha an fheidhmeannais comhrointe cumhachta, cuireann cinneadh Givan an LeasChéad-Aire, Michelle Ó Neill, as oifig freisin. Tá an fhorbairt seo ceangailte le hagóid leanúnach an DUP i gcoinne phrótacal Thuaisceart Éireann. Roimhe seo, d’ordaigh an tAire Talmhaíochta, Edwin Poots, cosc ar sheiceálacha iar-Brexit ag calafoirt an Tuaiscirt ó mheán oíche Dé Céadaoin. Beidh toghchán Chomhtionól Stormont ar siúl ar an 5ú Bealtaine, ach dúirt Mary Lou McDonald, ceannaire Shinn Féin, go mba chóir go mbeadh toghchán luath ann mar gheall ar na himeachtaí seo.

Ceannaíodh an cluiche focal, Wordle, a bhfuil móréileamh air, ar shuim seacht bhfigiúr an tseachtain seo. Ba é Josh Wardle, innealtóir bogearraí Breatnach atá lonnaithe i mBrooklyn, a chruthaigh an cluiche cáiliúil mar bhronntanas dá pháirtí i mí Dheireadh Fómhair anuraidh. Ó shin i leith, tá méadú ollmhór tagtha ar an gcluiche le trí chéad míle imreoir laethúil ag tús mhí Eanáir agus dhá mhilliún úsáideoir an deireadh seachtaine seo caite. Gheall an New York Times, a cheannaigh Wordle, go bhfanfaidh an cluiche saor in aisce go ceann tamaill.

Bhí ceiliúradh ar fud an domhain chun comóradh céad bliain ó foilsíodh an t-úrscéal, Ulysses, le James Joyce. Foilsíodh an sárshaothar nua-aoiseach ar dtús i bhfoirm sraitheach sa Little Review idir 1918 agus 1920 ach ba í Sylvia Beach, úinéir an tsiopa leabhar Shakespeare and Company i bPáras a d’fhoilsigh é ina iomláine ar an 2 Feabhra 1922. Leanann an leabhar an carachtar, Leopold Bloom, agus é ag bogadh trí ghnáthlá i mBaile Átha Cliath ar 16ú Meitheamh 1904. Déanann teideal an leabhair tagairt don Odaisé agus úsáideann an téacs réimse mór stíleanna agus teicnící liteartha ceannródaíocha.

*

Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.

*

GLUAIS

feidhmeannas comhroinnte cumhachta - power-sharing executive

calafoirt - ports

móréileamh - great demand

innealtóir bogearraí - software engineer

sárshaothar nua-aoiseach - modernist masterpiece

i bhfoirm sraitheach - serialised