26 Feabhra 2022 (Ciarraí)

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.

*

Inniu an 26ú Feabhra. Is mise Gráinne Ní Bhrosnacháin.

Maidir le cursaí san Úcráin, d’fógair Uachtarán na Rúise, Vladimir Putin, go n-aithníonn an Rúis dhá cheantar neamhspléacha, Donetsk agus Luhansk, atá lonnaithe in oirthear na hÚcráine. Chuir na Stáit Aontaithe agus tíortha san Eoraip smachtbhannaí eacnamaíocha ar an Rúis. Dhein an Ríocht Aontaithe smachtbhannaí ar bhainc Rúiseacha agus ar dhaoine saibhre ón tír atá ceangailte leis an Uachtarán Putin. Chur Seansailéir na Gearmáine, Olaf Scholz, cosc ar an bpíblíne gáis ‘Nord Stream 2’ a bhí le teacht chuig an Eoraip. Dúirt Uachtarán Mheiriceá Joe Biden go mbeadh bacanna á gcur ar institiúidí airgeadais Rúiseacha agus ar olagarcaí. Thug sé orduithe chun tuilleadh saighdiúirí a chur san Eastóin, sa Laitvia agus sa Liotuáin. Chuir na Rúisigh tús le cogadh dearg maidin Déardaoin. Tá eagla ann go dtarlóidh an cogadh is mó in Eoraip ó bhí an Dara Cogadh Domhanda ann.

Ainmníodh an scannán faisnéise ‘Vicky’ le haghaidh gradaim ag Féile Scannánaíochta Idirnáisiúnta Bhaile Átha Cliath. Leirítear scéal Vicky Phelan sa scannán, bean a chuaigh le haghaidh tástáil smearaidh sa bhlain 2011. Dúradh lei go raibh a cuid torthaí ceart go leor ach sa bhlain 2014 fuair sí ailse sa cheirbheacs. Teip a bhí ann ó thaobh Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte de. Feictear sa scannán sláinte Vicky agus í ag tógáil conspóid dlí. Díritear ar shaol mná eile a bualadh leis an ngalar. Dúirt an stiúrthóir Sasha King, gur theastaigh uaithi na gnéithe iontacha de Vicky a thaispeáint, gur laoch dár gcuid í agus go mairfidh sí inár stair mar dhuine a throid an cath ar ár son.

Foilsíodh treoirleabhar dátheangach faoi Stair Ghaeilge Chúige Uladh in Iarsmalann Daonchultúir agus Iompair Uladh i gCúl Trá i gContae an Dúin. Leis an aip, is féidir éisteacht i nGaeilge agus Béarla faoi shuíomhanna áitiúla sa bhaile Cúl Trá. Cuirtear an-bhéim ar an gceangal Preispitéireach atá leis an nGaeilge ón seachtú haois déag i leith. Ar an aip, tugann fear an phoist turas treoraithe don chuairteoir agus é ag labhairt faoi láithreacha stairiúla cosúil le hEaglais na Cille Móire, Scoil Náisiúnta agus Eaglais Dhriom Crí. Dúirt bainisteoir leabharlanne agus cartlainne san Iarsmalann Dónal McAnallen gur togra úrnua é seo do scoláirí agus turasóirí. Is féidir le daoine éisteacht leis an aip sa leabharlann nó timpeall an bhaile. Tá sprioc acu ceangal a dhéanamh leis an bpobal agus canúntí eile sa Bhéarla.

*

Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.

*

GLUAIS

smachtbhannaí eacnamaíocha - economic sanctions

institiúidí airgeadais - financial institutions

coach dearg - bloody war

tástáil smearaidh - smear test

aisle sa cheirbheacs - cervical cancer

treoirleabhar dátheangach - bilingual guidebook

láithreacha stairiúla - historic sites