آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • خلیل عالی‌نژاد

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادی

پخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمان

تاریخ انتشار پادکست: ۱۳ مرداد ۱۴۰۱

copyright ©Deutsche Welle

در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از خلیل عالی‌نژاد، نوازنده تنبور و خواننده گفته‌ایم. خلیل عالی‌نژاد، از نوازندگان به‌نام ساز تنبور در سال ۱۳۸۰ در سوئد به قتل رسید و با گذشت بیش از ۲۰ سال هنوز هویت عامل یا عاملان قتل او مشخص نشده است.

خلیل عالی‌نژاد در سال ۱۳۳۶ در کرمانشاه متولد شد. پدرش شاه‌مراد عالی‌نژاد نیز از نوازندگان ساز تنبور بود. او در ابتدا این ساز را نزد پدر فرا گرفت و

پس از دو سال نزد امراللّه شاه‌ابراهیمی رفت.

عالی‌نژاد همچنین از محضر اساتیدی هم‌چون درویش امیرحیاتی و عابدین خادمی استفاده کرد و سپس سرپرستی گروه تنبورنوازان صحنه را بر عهده گرفت.

در سال ۱۳۵۴ برای نخستین‌بار به همراهی گروه موسیقی مقامی کرمانشاهان در تالار رودکی تهران به اجرای موسیقی پرداخت و در سال ۱۳۷۵ در رشته موسیقی از دانشگاه هنر فارغ‌التحصیل شد.

عالی‌نژاد آواز را از مکتب میرزا حسین خادمی آموخت و نواختن دو ساز دف و تار را به‌ترتیب از نادر نادری و کیخسرو پورناظری فرا گرفت.

در اوایل دهه ۶۰ گروه تنبور شمس به سرپرستی کیخسرو پورناظری تشکیل شد و خلیل عالی‌نژاد به جمع این گروه پیوست که حاصل همکاری با این گروه، حضور در آلبوم "صدای سخن عشق" بود.

از خلیل عالی‌نژاد در این آلبوم قطعه‌ای ماندگار به نام "رو سر بنه به بالین" در همراهی با صدای شهرام ناظری به یادگار مانده است.

در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" قطعه "آئین مستان" با صدای آواز و تنبور خلیل عالی‌نژاد که در عرصه موسیقی با نام "سید خلیل" شهرت داشت، برایتان انتخاب کرده‌ایم.

عالی‌نژاد همچنین سال‌ها به جمع‌آوری و تحقیق درباره شیوه‌های نوازندگی تنبور در منطقه كردستان پرداخت و حاصل كارش كتابی با نام "تنبور از دیرباز تاکنون" شد.

او در سال ۱۳۷۹ برای ادامه زندگی به سوئد رفت اما در ۲۷ آبان ۱۳۸۰ در محل کلاس تدریس موسیقی‌اش در موسسه آموزشی شهر گوتنبرگ سوئد، به دست افراد ناشناس به قتل رسید. عامل یا عاملان قتل بعد از مجروح کردن عالی‌نژاد به وسیله ضربه‌های چاقو، کلاس درسش را نیز آتش زدند و هنوز از این فرد یا افراد اطلاعی در دست نیست.

روز ۱۴ آذر ۱۳۸۰ جسد او در مقابل تالار وحدت تشییع و به زادگاهش انتقال یافت و در شهر صحنه به خاک سپرده شد.