27 Eanáir 2024 (Tír Eoghain)

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.

*

Inniu an seachtú lá is fiche de mhí Eanáir. Is mise Niall Ó Siadhail.

Dé hAoine, d’fhógair an Chúirt Bhreithiúnais Idirnáisiúnta go gcaithfidh Iosrael cinntiú nach bhfuil cinedhíothú ar siúl i Stráice Gaza. De réir an rialaithe, a tugadh sa Háig inné, tá ar Iosrael a dhícheall a dhéanamh gan cinedhíothú a ligean, agus gan fianaise gur tharla cinedhíothú a scriosadh. Cé nár iarradh sos cogaidh orthu sa bhreithiúnas idirlinne seo, ciallaíonn na téarmaí a úsáideach go gceaptar go bhfuil sé inchreidte go bhfuil cinedhíothú tar éis tarlú, rud a shéanann na hIosraelaigh go láidir. Chuir ionadaithe ón Afraic Theas, a thug an cás os comhair na Cúirte, fáilte roimh an bhreithiúnas, ach cháin airí ó Iosrael cinneadh agus údarás na Cúirte. Cumadh an Coinbhinsiún um Chinedhíothú sa bhliain 1948, de dheasca na n-ionsaithe uafásacha a rinneadh ar Ghiúdaigh agus ar ghrúpaí eile le linn an Dara Cogadh Domhanda.

I gcúirt eile i Nua Eabhrac Dé hAoine, bronnadh $83.3m ar E Jean Carroll ina cás clúmhillte i gcoinne Donald Trump. Tá sí le fáil $18.3m mar chúiteamh as damáistí, chomh maith le $65m mar chúiteamh pionósach. Níor ghlac Trump leis an bhreithiúnas, agus mhaígh sé go raibh feachtas géarleanúna ar siúl. Scríobh Carroll alt don iris New York cúig bliana ó shin inar nocht sí gur éignigh Trump í sa bhliain 1996, agus ghlac giúiré agus breitheamh leis go raibh na líomhaintí seo fíor. Níor chuir sin as do Trump, áfach, agus lean sé ar aghaidh ag clúmhilleadh Carroll go minic.

Tá an banna ceoil conspóideach Kneecap i ndiaidh gradam an lucht féachana a bhaint ag an fhéile scannán Sundance in Utah. Ba é an chéad scannán Gaeilge a léiríodh ag Sundance, agus rinneadh comparáid leis an scannán Trainspotting i léirmheas amháin i Meiriceá. Cheannaigh Sony Picture Classics na cearta chun an scannán a dháileadh i Meiriceá Thuaidh, Meiriceá Theas, an Eoraip agus sa Mheánoirthear. Tá an banna conspóideach as na tagairtí a dhéanann siad do dhrugaí agus do chúrsaí polaitíochta i dTuaisceart Éirinn, ach ag an am chéanna tá sé áitithe acu nach bhfuil aon teachtaireacht sheicteach ina gcuid ceoil.

*

Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.

*

GLUAIS

breithiúnas idirlinne - interim judgement

inchreidte - plausible

cás clúmhillte - defamation case

feachtas géarleanúna - witch hunt

gradam an lucht féachana - the audience award

teachtaireacht sheicteach - sectarian message