آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • لیلی افشار

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادی

پخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمان

تاریخ انتشار پادکست: ۱۴ تیر ۱۴۰۳

copyright ©Deutsche Welle

در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از لیلی افشار، نوازنده چیره‌دست گیتار و نخستین زنی که در دنیا دکترای گیتار گرفت، یاد کرده‌ایم. این نوازنده برجسته در آبان سال ۱۴۰۲ در ۶۳ سالگی درگذشت.

در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از لیلی افشار، نوازنده چیره‌دست گیتار و نخستین زنی که در دنیا دکترای گیتار گرفت، یاد کرده‌ایم. این نوازنده برجسته در آبان سال ۱۴۰۲ در ۶۳ سالگی درگذشت.

لیلی افشار متولد سال ۱۳۳۸ در تنکابن بود. پدربزرگ و مادربزرگش تار می‌نواختند و پدرش نیز نوازنده ساز ویولون بود. در چنین فضایی لیلی نیز از همان ابتدا با هنر نوازندگی آشنا و به قول خودش، یک دل نه صد دل عاشق گیتار و صدای آن شد.

داریوش افراسیابی اولین معلم گیتار لیلی افشار بود و او پس از تحصیل در ایران برای تکمیل دانش و مهارت خود، زمانی که تنها ۱۷ سال سن داشت، مهاجرت کرد و برای تحصیل در مدرسه موسیقی بوستون به آمریکا رفت. او از شاگردان برجسته آندرس سگوبیا، استاد معروف گیتار در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی بود.

افشار اجراهایی از آثار رضا والی، گری آیستر، گرارد روژد، لوریس چوبانیان، آرن ملنس، کامران اینجه، باربارا کولب، مرلین زیفرین و سالوادور بروتونس را در کارنامه خود دارد.

لیلی افشار معتقد بود که موسیقی ایرانی دو نوع است، موسیقی محلی که بسیار شبیه موسیقی غربی است و به راحتی با گیتار نواخته می شود و موسیقی سنتی که قابل اجرا با گیتار نیست اما او با افزودن ربع پرده به گیتارش، موسیقی سنتی ایرانی را نیز نواخته است.

او در شرح و تفسیر موسیقی هم دست داشت و مقاله‌هایش در نشریات مختلف بین‌المللی منتشر بود.

"ساغر"، "مسخ"، "گذار در نوا"، "هزار و یک شب"، "بیست و چهار کاپریچوی گویا" و "باخ برای گیتار کلاسیک" از جمله آلبوم‌های افشار هستند.

او همچنین کتاب‌هایی مانند "پنج آواز محلی ایرانی"، "باخ برای گیتار کلاسیک" و "آموزش گیتار کلاسیک از مبتدی تا پیشرفته" را هم در کارنامه دارد.

لیلی افشار هم از سایر زنان نوازنده در داخل کشور مستثنی نیست و محدودیت‌های برگزاری کنسرت در ایران را تجربه کرده است، خود در مصاحبه‌ای گفته بود: «در تهران مشکلی ندارم، سریع برایم مجوز صادر می‌شود و کنسرت می‌دهم اما برای برگزاری کنسرت در شهرهای دیگر مشکل داریم. به همین دلیل من در آموزشگاه‌های موسیقی برای ۳۰ تا ۵۰ نفر می‌نوازم. افرادی که معمولا جزو هنرجوها هستند. ابتدا قطعه را توضیح می‌دهم و بعد برایشان گیتار می‌زنم.»

افشار پس از تحمل یک دوره بیماری در دوم آبان سال ۱۴۰۲ در سن ۶۳ سالگی درگذشت و پیکر او در زادگاهش به خاک سپرده شد.