جابجایی طبقاتی در ایران چهل سال پس از انقلاب

جابجایی طبقاتی ناشی از انقلاب ایران چگونه بود و چهار دهه بعد از این جابجایی صاحبان قدرت سیاسی در جمهوری اسلامی به چه قشر یا طبقه‌ی اقتصادی تبدیل شده اند؟ رویه‌ی تبدیل امتیاز سیاسی به امتیاز اقتصادی پدیده ایست که نه فقط اقتصاددان‌ها و عالمان سیاسی را به خود مشغول کرده بلکه مایه‌ی داستان‌ های جذابی هم شده است. مخاطبان این برنامه احتمالا با داستان قلعه‌ی حیوانات آشنا هستند. دست به دست شدن قدرت سیاسی و سپس اقتصادی در انقلاب ها گاه جابجایی طبقاتی خوانده می‌شود و گاه برآمدن مستضعفان و سرنگونی مستکبران. جدای از نامی که بر آن گذاشته می‌شود آنچه کنه این روند را تشکیل می‌دهد ترجمه ی امتیاز در یک صحنه ی اجتماع از جمله سیاست و امنیت به امتیاز در صحنه‌ی دیگر از جمله اقتصاد است. شاید بی دلیل نیست که در جمهوری اسلامی لفظ رانت تا این حد رایج شده است. آیا رانت مکانیسم غالب در تسهیل جابجایی طبقاتی ناشی از انقلاب نبوده و آنچه در این چند دهه می‌بینیم تثبیت اقتصادی قشر یا طبقه ی حاکمی نیست که از روحانیون و نظامیان تا بانکداران و تاجران و سرمایه داران وابسته به نهادهای قدرتمند سیاسی را در برمی‌گیرد؟ ولی آیا روند تبدیل امتیاز سیاسی به اقتصادی در جمهوری اسلامی ناگزیر بوده و بدون ترمز یا عواملی در کار بوده اند که این روند را کند یا گاه متوقف کنند؟ تصویر دقیق از جابجایی قدرت و ثروت در طول حیات جمهوری اسلامی چیست؟