#215 Jitske Kramer - Over antropologie, corona, werk en leven

Alle problemen die we voor de crisis hadden worden nu zichtbaarder, vindt antropoloog Jitske Kramer. Kramer schreef het boek ‘Werk heeft het gebouw verlaten’ in tien dagen, middenin de tweede lockdown van 2020. Samen met Wiggert praat ze over het leven tijdens, maar zeker ook na de coronacrisis. Kramer heeft het recent uitgebrachte boek geschreven toen haar agenda voor de tweede keer in 2020 leegliep. ‘‘Ik heb mezelf de klus gegeven om het boek binnen tien dagen te schrijven. Elke dag een hoofdstuk. Ik had het zo gehad met alles, ik vroeg me af waar mijn veerkracht was en schrijven gaf me energie.’’ Het boek dat uit de tien vrije dagen voortkwam was er niet geweest zonder een toezegging van de uitgever: de antropoloog drong er bij de uitgever op aan dat het boek voor 1 december in de winkel moest liggen. ‘‘Het boek gaat over nu. Het is een snelle schets over wat er nu speelt. Met het boek beschrijf ik het tijdsbeeld waar we nu inzitten.’’ Als antropoloog bekijk je wat de mens drijft in al zijn aspecten. Deze gedragswetenschap maakt in de tijd van maatregelen en lockdowns een bijzondere tijd door: hoe reageren mensen op een tijd met verregaande restricties. ‘‘De situatie waarin we vorig jaar maart terechtkwamen heeft veel weg van een collectieve cultuurshock. Mensen moesten zich ineens aanpassen, dat was de eerste shock, en vervolgens kwam er een tweede shock over fundamentele waarde. Wie hebben bijvoorbeeld een essentieel beroep en wanneer mag je nou precies wél naar kantoor?’’ Kramer merkt ook op dat bedrijven te maken krijgen met andere uitdagingen, ‘‘Ik zie bij bedrijven nu vooral het vraagstuk hoe ze verbinding met werknemers moeten houden, wanneer iedereen thuiszit.’’ Volgens de onderneemster, spreekster en schrijfster kijken we nu vooral naar de korte termijn, maar moeten we ervoor zorgen dat de lange termijnvraagstukken niet ondergesneeuwd worden. ‘‘De vraag is hoe we de wereld gaan indelen als alle maatregelen voorbij zijn. Gaan we dan op dezelfde voet verder of veranderd er écht iets? Ik denk dat we naar een toekomstbeeld gaan dat vraagt om een ‘lange termijn energie’: korte klappen hebben we goed gedaan en dat geeft energie, maar de vraag is wat deze situatie wezenlijk gaat betekenen. Wat is de essentie? Kijken naar de toekomst en begrijp wat er nodig is, dat is belangrijk.’’