Religion & Spirituality:Buddhism
การฝึกจิต ก็คือ การฝึกรู้
- รู้อะไร...รู้กาย(รูป) และรู้ใจ(นาม)
- รู้อย่างไร ...รู้ตามที่มันเป็นจริง ไม่ใช่ตามที่เราอยากให้มันเป็น
เมื่อเข้าใจเรื่อง ‘กาย & สิ่งปรุงแต่งกาย’ รวมทั้ง ‘การรับรู้กายและสิ่งปรุงแต่งกาย’แล้ว เรื่อง ‘จิต’ ก็มี จิต มีสิ่งปรุงแต่งจิต และมี การรับรู้จิต & สิ่งปรุงแต่งจิตเช่นเดียวกันกับกาย แต่จิตหรือจิตใจสามารถพัฒนาได้มากกว่ากายหรือร่างกาย----more----
เราสามารถฝึกจิตและพัฒนาจิตให้ออกไปจากความทุกข์ของกายและความทุกข์ของใจได้ ร่างกายที่เกิดมาแล้วอยู่เพียงเพื่อรอคอย ความแก่ ความเจ็บ และ ความตาย สามสิ่งนี้เท่านั้น แม้เราไม่ต้องการ มันก็จะเป็นไปตามวิถีของมันเช่นนี้ อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ สิ่งที่ร่างกายต้องการจริงๆ มีแค่ปัจจัย 4 คือ อาหาร เสื้อผ้า ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค เท่านั้น ซึ่งเป็นสาระที่แท้จริงของชีวิต ทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้นกับร่างกายเป็นความทุกข์ เพราะมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา มาแล้วก็หาย ๆ เช่น ความหิว ความปวด ความเมื่อย เหล่านี้เป็นวิบากของชีวิตที่เกิดมา
การฝึกจิต ก็เพื่อให้รู้จักกาย รู้จักสิ่งปรุงแต่งกาย รวมทั้งรู้จักจิต และสิ่งปรุงแต่งจิต เพื่อนำมาพิจารณาความทุกข์ หรือวิบากต่างๆ ตามที่มันเป็นจริง
- จิต หรือจิตใจ หรือใจ หรือวิญญาณ คือ ผู้รู้ ผู้เห็น ผู้ตื่น ทำหน้าที่ รับรู้อารมณ์ ที่เกิดทางทวารทั้ง 6
- สิ่งปรุงแต่งจิต คือ อารมณ์ที่มากระทบจิต มีทั้ง ฝ่ายอกุศล ได้แก่ โลภ โกรธ หลง ฟุ้งซ่าน ขัดเคือง ความคิดชั่ว ฯลฯ และ ฝ่ายกุศล ได้แก่ เมตตา กรุณา เบา สบาย โล่ง ความคิดดี ฯลฯ
- การปรุงแต่งจิต : ขึ้นอยู่กับ อุปนิสัย และ สังคม ของแต่ละคน คนที่ทำกุศลไว้มาก จิตก็จะปรุงแต่งแต่เรื่องดีๆ การคิดดีและการคิดชั่วมีอิทธิพลมาจากสังคมและสื่อต่างๆ ด้วย ดังนั้นเราจะต้องรู้จักเลือกเสพสื่อ อย่าให้เรื่องไม่ดีเข้ามามากกว่าเรื่องดี เพราะอกุศลทั้งปวงมีฤทธิ์ร้อน ทำให้จิตใจเร่าร้อน กระวนกระวาย ส่วนกุศลมีฤทธิ์เย็น ทำให้จิตใจเย็น โล่ง เบาสบาย แต่ ทั้งหมดก็เป็นสิ่งปรุงแต่งจิตทั้งสิ้น
- ลักษณะของอารมณ์ : ทุกๆ อารมณ์ เป็นทุกข์ เปลี่ยนแปลง และเกิด-ดับๆ หากมีกายกรรม วจีกรรม และมโนกรรม เข้าร่วมก็จะเป็น ปัจจัยประกอบอารมณ์เป็นการทำตามอารมณ์ หากทำบ่อยๆ จะกลายเป็นนิสัย
- ตัวรับรู้จิตและสิ่งปรุงแต่งจิต คือ จิตเดิมแท้ที่มีหน้าที่เพียงรับรู้ เป็น ผู้ดูจิตที่รับรู้อารมณ์และรับรู้สิ่งปรุงแต่งหลากหลายที่เกิดขึ้นที่จิต
- จิตที่ไม่ได้พัฒนาหรือฝึกฝนมาก่อนจะเข้าไปร่วมกับอารมณ์ และหลงคิดว่าอารมณ์คือจิต เราจะรับรู้จิตได้ด้วยจิตเอง เพราะในตัวจิตเมื่อใดที่รู้->ก็จะไม่หลง แต่เมื่อใดหลง->ก็จะไม่รู้
วิธีการฝึกจิต ก็คือ ฝึกให้เป็นเพียง ผู้รู้ ผู้ดู ไม่ใช่ ผู้เป็น
- เปรียบเสมือนการนั่งดูการแสดงเฉยๆ ไม่เข้าไปแสดงด้วย อารมณ์มีลักษณะหลากหลาย แต่จิตมีลักษณะเดียว คือ การรับรู้อย่างเดียว ถ้าไม่ฝึกจิตเราจะถูกอารมณ์ปั่นตลอดเวลา เพราะฉะนั้นควรมุ่งสู่การฝึกตัวรู้หรือฝึกจิตโดยตรง คนส่วนใหญ่จะรู้จักแต่อารมณ์ไม่รู้จักจิต เราจึงต้องมาฝึก เพื่อให้จิตตื่น ให้จิตหัดรับรู้ไปเรื่อยๆ ว่าอารมณ์จะเป็นอะไร->ช่างมัน เพราะมันเป็นของมันอย่างนี้แหละ
- ฝึกรับรู้ เรียนรู้ โดยไม่ต้องทำอะไร เดี๋ยวมันก็หายไปเอง ฝึกให้ภาวะตื่นรู้เกิดขึ้น เมื่อรู้จักอารมณ์ และแยกใจจากอารมณ์ได้ ก็จะสังเกตเห็นว่า อารมณ์เหล่านั้นจะสลายตัวไป เราได้ทำตามบ้าง ไม่ได้ทำตามบ้าง ท้ายสุดมันก็สลายตัว แล้วเดี๋ยวก็เกิดมาใหม่อีก
- ฝึกให้มาก ฝึกจนคุ้นชินกับภาวะรับรู้ จนเป็นพฤติกรรม รับรู้บ่อยๆ เอาการรับรู้แทนการคิด เมื่อรู้ว่าคิดก็->ทิ้งไป
- เมื่อการฝึกรู้เข้มแข็งขึ้น หรือจิตเข้มแข็งขึ้น จิตจะแยกตัวเองออกจากอารมณ์ได้ ไม่ว่าจะเป็นอารมณ์ฝ่ายดี หรือฝ่ายไม่ดี ใจจะไม่เข้าไปเกี่ยวข้อง
ฝึกจิตเพื่ออะไร : เพื่อพบกับความสุข ความเบาสบาย เป็นความสุขที่ไม่ต้องซื้อ ไม่ต้องแสวงหา เพราะมันอยู่ตรงหน้านี้แล้ว อยู่ตรงนี้ ตรงที่รับรู้เรื่องราว เห็นความจริงตามที่มันเป็น และเข้าใจ ไม่เข้าไปเกี่ยวข้องกับอารมณ์ จะทำให้เกิดภาวะของความสบายใจตลอดเวลา
วิถีชีวิตของการภาวนา คือ การอยู่กับการรับรู้อย่างลึกซึ้ง อย่างซาบซึ้ง อย่างมีความสุข ซึ่งเป็นสุขที่แท้จริง
ทั้งหมดของการปฏิบัติธรรม คือ เพื่อรับรู้ นำมาสู่การเรียนรู้ รู้กาย-รู้ใจ อย่างเข้าใจ และอยู่กับมันให้เป็น.
ช่วงนาทีของเนื้อหา :
02:13 สาระจริงๆ ของชีวิตนี้
07:50 ทบทวน :กาย, สิ่งที่มาปรุงแต่งกาย และ ตัวรับรู้
15:02 จิตใจ, สิ่งที่มาปรุงแต่งจิตใจ และ ตัวรับรู้
19:40 จิตทำหน้าที่รับรู้อารมณ์
24:15 เพิ่มอารมณ์ฝ่ายกุศล
27:09 ฝึกรับรู้อารมณ์ ไม่ใช่ฝึกอารมณ์
34:54 รับรู้ เรียนรู้ ให้ใจแยกจากอารมณ์
42:07 ลักษณะและปัจจัยประกอบของอารมณ์
47:34 วิธีฝึกรู้ตามที่อารมณ์มันเป็น
50:35 ปฏิบัติธรรมเพื่ออะไร
ธรรมเทศนาโดย พระอาจารย์กระสินธุ์ อนุภัทโท คอร์ส"พ่อแม่พาธรรม" วันที่ 13 ตุลาคม 2563 เช้า ณ บ้านจิตสบาย
ช่องทางอื่นๆในการรับสื่อธรรมะ
YouTube, FaceBook พระอาจารย์กระสินธุ์
Podcast : รู้ขณะเดียว
ขออนุโมทนาบุญกับทุกท่านที่ติดตามรับฟัง..สาธุ
More Episodes
2020-11-18
2020-11-14
2020-11-08
2020-11-04
2020-10-24
2020-10-21
2020-10-18
2020-10-15
2020-10-11
2020-10-07
2020-10-04
2020-09-23
Get this podcast on your
phone, FREE
