7 ต.ค. 64 - สอนตนได้ มองตนเป็น : ทุกวันนี้ทำวัตรเช้า เราก็ถาม แล้วก็สวดเป็นคำถาม ทำไฉนการทำที่สุดแห่งกองทุกข์ทั้งสิ้นนี้ จะพึงปรากฏชัดแต่เราได้ ถ้าเราถามอย่างนี้กับตัวเราเอง หรือว่าจริงจังกับคำถามแบบนี้ มันก็ช่วยทำให้เราขวนขวายในการออกจากทุกข์ แทนที่จะถามว่าทำอย่างไรถึงจะรวย ทำอย่างไรเขาถึงพูดดีกับฉัน ทำอย่างไรเขาถึงจะเข้าใจฉัน แต่พอถามใหม่ว่าทำอย่างไร การทำที่สุดแห่งกองทุกข์ทั้งสิ้นนี้จะเกิดขึ้นแก่เราได้ มันทำให้เรากลับมาที่การฝึกตน การบำเพ็ญความเพียร โลกจะเป็นยังไง ใครจะเป็นอย่างไร มันเป็นเรื่องของเขา แต่ว่าฉันก็จะมุ่งหน้าทำความเพียรเพื่อการพ้นทุกข์
โดยเฉพาะเราเชื่อมั่นอยู่แล้วว่าทางพ้นทุกข์มันมีจริง เพราะมีพระพุทธเจ้า เป็นแบบอย่าง ก็สร้างความมั่นใจกับเราว่า ถ้าทำความเพียรแล้ว การทำที่สุดแห่งกองทุกข์หรือการทำความทุกข์ให้หมดสิ้นไป มันเป็นไปได้ ซึ่งมันก็ต้องอาศัยการรู้จักถามตัวเองให้เป็น การที่จะถามตัวเองให้เป็นได้ มันต้องอาศัยการมองตน ที่เราถามไม่เป็น ไปถามว่า ทำไมเขาถึงชอบว่าเรา ทำไมเขาถึงไม่เข้าใจเรา ทำอย่างไรเขาจะฟังเรา อันนี้เป็นเพราะว่าเราส่งจิตออกนอก มองไปที่ข้างนอก แต่ทันทีที่เรากลับมามองตน มันก็ไม่ยากที่จะถามตัวเราเองว่า แล้วเราจะเข้าใจเขาได้อย่างไร หรือว่าแล้วเราเข้าใจเขาหรือยัง เราฟังเขาหรือเปล่า ทำไมเราต้องไปใส่ใจกับคำพูดของเขาด้วย
คำถามอย่างนี้มันเกิดขึ้นได้ เพราะว่าการหมั่นมองตน ถ้าเราหมั่นมองตนอยู่เป็นนิจสม่ำเสมอ การที่จะทำทักท้วงตัวเองหรือว่าเตือนตัวเอง มันก็เกิดขึ้นได้ และในที่สุดก็นำไปสู่การสอนตน คนอื่นจะสอนเรายังไง ก็ไม่สำคัญเท่ากับว่าเรารู้จักสอนตน รู้จักเตือนตน แล้วพอเรารู้จักสอนตนเตือนตน ต่อไปคนอื่นก็สามารถจะเป็นครูสอนเราได้ง่าย ไม่ว่าจะเป็นใครก็ตาม